OLIMPIADA BIOLOGICZNA (04/12) – wirusy, bakterie, protisty, grzyby

V. Zasady klasyfikacji i sposoby identyfikacji organizmów. Uczeń:

1. wnioskuje na podstawie analizy kladogramów o pokrewieństwie ewolucyjnym organizmów;
2. rozróżnia na drzewie filogenetycznym grupy monofiletyczne, parafiletyczne i polifiletyczne; wykazuje, że klasyfikacja organizmów oparta jest na ich filogenezie;
3. porządkuje hierarchicznie podstawowe rangi taksonomiczne.

XII. Wirusy. Uczeń:

1. przedstawia budowę wirusów jako bezkomórkowych form infekcyjnych;
2. przedstawia różnorodność morfologiczną i genetyczną wirusów;
3. wykazuje związek budowy wirusów ze sposobem infekowania komórek;
4. porównuje cykle infekcyjne wirusów (lityczny i lizogeniczny);
5. wyjaśnia mechanizm odwrotnej transkrypcji i jego znaczenie w namnażaniu retrowirusów;
6. przedstawia drogi rozprzestrzeniania się i zasady profilaktyki chorób człowieka wywoływanych przez wirusy (wścieklizna, AIDS, schorzenia wywołane zakażeniem HPV, grypa, odra, ospa, różyczka, świnka, WZW typu A, B i C);
7. przedstawia znaczenie wirusów w przyrodzie i dla człowieka.

VI. Bakterie i archeowce. Uczeń:

1. przedstawia budowę komórki prokariotycznej, z uwzględnieniem różnic w budowie ściany komórkowej bakterii Gram-dodatnich i Gram-ujemnych;
2. wyjaśnia różnice między archeowcami i bakteriami; przedstawia znaczenie archeowców; przedstawia różnorodność form morfologicznych bakterii;
3. przedstawia czynności życiowe bakterii: odżywianie (chemoautotrofizm, fotoautotrofizm, heterotrofizm); oddychanie beztlenowe (denitryfikacja, fermentacja) i tlenowe; rozmnażanie;
4. wykazuje znaczenie procesów płciowych w zmienności genetycznej bakterii;
5. przedstawia znaczenie bakterii w przyrodzie i dla człowieka, w tym wywołujących choroby człowieka (gruźlica, tężec, borelioza, salmonelloza, kiła, rzeżączka).

XVII. Ekologia.

3. Ekologia ekosystemu. Ochrona i gospodarka ekosystemami. Uczeń:

7. opisuje obieg (…) azotu w przyrodzie, wykazując rolę różnych grup organizmów w tych obiegach;