OLIMPIADA BIOLOGICZNA (03/12) – metabolizm

III. Energia i metabolizm.
1. Podstawowe zasady metabolizmu. Uczeń:

1. wyjaśnia, na przykładach, pojęcia: szlaku i cyklu metabolicznego;
2. porównuje istotę procesów anabolicznych i katabolicznych oraz wykazuje, że są ze sobą powiązane.

2. Przenośniki energii oraz protonów i elektronów w komórce. Uczeń:

1. wykazuje związek budowy ATP z jego rolą biologiczną;
2. przedstawia znaczenie NAD⁺, FAD, NADP⁺ w procesach utleniania i redukcji.

3. Enzymy. Uczeń:

1. przedstawia charakterystyczne cechy budowy enzymu;
2. wyjaśnia, na czym polega swoistość substratowa enzymu oraz opisuje katalizę enzymatyczną;
3. przedstawia sposoby regulacji aktywności enzymów (aktywacja, inhibicja);
4. wyjaśnia mechanizm sprzężenia zwrotnego ujemnego jako sposobu regulacji przebiegu szlaków metabolicznych;
5. wyjaśnia wpływ czynników fizykochemicznych (temperatury, pH, stężenia substratu) na przebieg katalizy enzymatycznej; planuje i przeprowadza doświadczenie badające wpływ różnych czynników na aktywność enzymów (katalaza, proteinaza).

4. Fotosynteza. Uczeń:

1. wykazuje związek budowy chloroplastu z przebiegiem procesu fotosyntezy;
2. przedstawia rolę barwników i fotosystemów w procesie fotosyntezy;
3. analizuje na podstawie schematu przebieg fazy zależnej od światła oraz fazy niezależnej od światła; wyróżnia substraty i produkty obu faz; wykazuje rolę składników siły asymilacyjnej w fazie niezależnej od światła;
4. wyjaśnia mechanizm powstawania ATP w procesie chemiosmozy w chloroplaście;
5. opisuje na podstawie schematu fotofosforylację niecykliczną.

5. Pozyskiwanie energii użytecznej biologicznie. Uczeń:

1. wykazuje związek budowy mitochondrium z przebiegiem procesu oddychania komórkowego;
2. analizuje na podstawie schematu przebieg glikolizy, reakcji pomostowej i cyklu Krebsa, wyróżnia substraty i produkty tych procesów;
3. przedstawia, na czym polega fosforylacja substratowa;
4. wyjaśnia mechanizm powstawania ATP w procesie chemiosmozy w mitochondriach (fosforylacja oksydacyjna);
5. porównuje drogi przemiany pirogronianu w fermentacji alkoholowej, mleczanowej i w oddychaniu tlenowym;
6. wyjaśnia, dlaczego utlenianie substratu energetycznego w warunkach tlenowych dostarcza więcej energii niż w warunkach beztlenowych;
7. analizuje na podstawie schematu przebieg glukoneogenezy i glikogenolizy oraz wykazuje związek tych procesów z pozyskiwaniem energii przez komórkę.

IX. Różnorodność roślin.

4. Odżywianie się roślin. Uczeń:

1. określa drogi, jakimi do liści docierają substraty fotosyntezy;
2. określa drogi, jakimi transportowane są produkty fotosyntezy;
3. przedstawia adaptacje w budowie anatomicznej roślin do wymiany gazowej;
4. analizuje wpływ czynników zewnętrznych i wewnętrznych na przebieg procesu fotosyntezy; planuje i przeprowadza doświadczenie wykazujące wpływ temperatury i natężenia światła na intensywność fotosyntezy;
5. przedstawia udział innych organizmów (bakterie glebowe i symbiotyczne, grzyby) w pozyskiwaniu pokarmu przez rośliny.